Papierfabriek De Middelste Molen aan de Loenense Molenbeek produceert al sinds 1622 papier. Het is de enige papierfabriek in Nederland die nog in oude staat bewaard is gebleven.

Van oudsher waren de papiermolen en de naastgelegen boerderij van De Middelste Molen van één eigenaar. Zo leefden er wel meer 'papierboeren' in Loenen. Ze fabriceerden papier en hielden daarnaast enkele koeien op de boerderij om de stilstand van de papierproductie in de winter op te kunnen vangen. Als het water was bevroren dan was het in die tijd onmogelijk om papier te maken.

Vanaf 1622 bestaan er zelfs twee Middelste Molens. De molens wisselen diverse malen van eigenaar totdat in 1886 beiden geheel afbranden. Slechts één bedrijf wordt een jaar later opgebouwd: dat is de huidige fabriek. De Gebroeders Van Delden pachtten het bedrijf van de kasteelheer van het kasteel Ter Horst. In 1908 huurt G.J. Bomhof de boerderij en de papierfabriek van deze baron. In 1927 verkoopt Baron van Voorst tot Voorst het hele bezit aan Teunis Wilbrink. Die is alleen maar geïnteresseerd in de boerderij en de zes hectare grond. De fabriek wil hij inrichten als varkens- en kippenstal. Maar Bomhof kan hem overhalen de fabriek aan hem te verhuren. Voor elke dag dat hij het bedrijfje laat draaien moet hij één gulden betalen. Om de fabriek daadwerkelijk te laten draaien moet Bomhof eerst zorgen voor een nieuw molenhoofd (de bovenloop boven het waterrad), een nieuwe kap en een nieuw waterrad.

Als Teunis Wilbrink in 1932 overlijdt, besluit zijn weduwe de papierfabriek te verkopen aan Bomhof. De boerderij blijft wel in bezit van de familie Wilbrink. Bomhof laat voor zichzelf een huis bouwen aan het Apeldoorns Kanaal. In 1944 neemt de Cartonfabriek Weduwe J.W. Schut nv te Loenen de molen met de nog steeds erbij horende waterrechten en schoonmaakverplichtingen voor een gedeelte van de Molenbeek over van Bomhof.Bij een fusie van de Cartonfabriek met de papierfabriek Schut en Berends te Loenen ontstond de naam Lona Verpakking.

Tot 1960 produceerde De Middelste Molen op authentieke wijze allerlei soorten papier, maar moest toen het hoofd buigen voor de snelle modernisatie. De bescheiden productie en het ontbreken van afnemers voor het speciale papier dat hier gemaakt werd, noodzaakte de directie de productie te staken. In maart 1969 werd de fabriek volledig stilgelegd en de medewerkers overgeplaatst naar de andere bedrijven van Lona.

De fabriek raakte snel in verval en zou volledig verloren zijn gegaan als niet de Nederlandsche Papierindustrie eind jaren '80 geld beschikbaar stelde om de molen van de ondergang te redden. Door overname wisselde de fabriek nog eenmaal van eigenaar, maar in 1989 besluiten de papierfabrieken in de regio het historische bedrijfje gezamenlijk aan te kopen. Zij betalen aan Smurfit Package het symbolische bedrag van Hfl. 1,- en brengen het bedrijfje onder in een stichting. Het woonhuis wordt door Smurfit Package aan de Stichting geschonken.

De Stichting Middelste Molen is nu eigenaar van de molen en kan dankzij een flinke financiële injectie van de Nederlandse Papier- en papierverwerkende industrie plus belangrijke bijdragen van particulieren en het bedrijfsleven de molen grotendeels restaureren. De eerste papiervellen rollen in 1991 van de papiermachine en sindsdien is de productie langzaam toegenomen en verbeterd.

In 2001 is naast de Stichting Papierfabriek De Middelste Molen de Stichting Museum de Middelste Molen opgericht. Hiermee wordt voldaan aan het verlangen van de overheid naar werkende musea. Verder past 'de enige in Nederland nog op waterkracht werkende authentieke Papierfabriek' exact in het plaatje van de toeristische vormgeving van het Apeldoorns Kanaal. Het is mede daarom, maar meer nog vanwege de cultuurhistorische waarde van zowel de fabriek als de daar te maken unieke producten, dat de Rijks-, de provinciale en de Gemeentelijke Diensten voor Monumenten Zorg de ambitieuze plannen die voor de totale restauratie van De Middelste Molen zijn uitgewerkt en ter goedkeuring zijn voorgelegd, met een meer dan welwillend oog hebben aanvaard. Tot op heden produceert De Middelste Molen op authentieke wijze allerlei soorten papier en is het mogelijk voor groepen en individuele bezoekers dit proces van nabij te aanschouwen.

Beken en sprengen

Het belang van de beken en sprengen op de Veluwe.

Het oude ambacht

In het jaar 105 na Christus werd in China het Papier uitgevonden. Pas in de Middeleeuwen kwam de techniek van het papierscheppen naar Europa.

Toon meer

Papierfabriek de Middelste Molen
Kanaal Zuid 497 - 7371 GL Loenen (Gld)

 info@demiddelstemolen.nl
 +31 (0)55 505 2911

ANBI

studio345
Ontwerp, ontwikkeling en hosting.

Privacy

We zullen uw gegevens nooit met anderen delen.

Deze website gebruikt cookies om de layout te optimaliseren.
Jammer genoeg accepteert uw browser geen cookies dus is de weergave mogelijk niet perfect.
Lees voor meer informatie onze Privacyregels.

Deze website gebruikt cookies om de layout te optimaliseren.
Door verder gebruik te maken van deze website gaat u hiermee akkoord.
Lees voor meer informatie onze Privacyregels.